دستمزد مقطوع چیست + لیست و جدول تمامی مشاغل 1404

دستمزد مقطوع بیمه تامین اجتماعی بر اساس ماده ۳۵ قانون تامین اجتماعی تعیین شده و مبنای محاسبه حق بیمه برای مشاغلی که کارفرما به صورت حقیقی فعالیت می کند، مانند: آرایشگری، نجاری، کافه، رستوران ها، تولیدی و سایر اصناف است. در اینجا به بررسی کامل قانون دستمزد مقطوع، نحوه محاسبه حق بیمه تامین اجتماعی، چالش ها و مشکلات برای کارگران و کارفرمایان، و جدول ضرایب سال ۱۴۰۴ می پردازیم.

دستمزد مقطوع یکی از مفاهیمی است که در قانون تامین اجتماعی جایگاه ویژه‌ای دارد و در عمل اثرات پیچیده‌ ای بر روابط کارگر و کارفرما ایجاد کرده است. طبق ماده ۳۵ قانون تأمین اجتماعی، دستمزد مقطوع صرفا مبنای محاسبه حق بیمه است و نه ملاک تعیین حقوق واقعی کارگر. در عین حال اجبار به تعیین دستمزد مقطوع برای محاسبه حق بیمه موجب تحمیل هزینه‌ای اضافی به کارفرما شده و در عمل ممکن است برای کارگر نیز در هنگام بازنشستگی مشکلاتی ایجاد کند. در این مقاله قصد داریم به تفصیل مفهوم دستمزد مقطوع، پایه قانونی آن، چالش‌ ها و تاثیر آن بر کارگر و کارفرما و راهکارهای موجود را بررسی کنیم.

دستمزد مقطوع بیمه تامین اجتماعی یعنی مبنای محاسبه حق بیمه پرسنل در واحد صنفی، براساس حقوق مشخص و معینی است که هر ساله تامین اجتماعی در ابتدای سال جدول دستمزد مقطوع را مشخص و اطلاع رسانی می کند.

کارفرما می توانید حقوقی کمتر از دستمزد مقطوع پرداخت کند یا حقوقی بالاتر از دستمزد مقطوع پرداخت کند، ولی مبنای محاسبه حق بیمه آن است که تامین اجتماعی تعیین می کند که معمولا مقداری بیشتر از حق بیمه حداقل حقوق وزارت کار برای آن سال است.

دستمزد مقطوع در شرکت ها و موسسات حقوقی کاربرد ندارد و فقط برای مشاغلی کاربرد دارد که به صورت حقیقی و غیر شرکتی فعالیت می کنند. در واقع، کلیه اصناف کشور از صنف رستوران و کافه گرفته تا تولیدی و خدماتی در صورتی که به صورت حقیقی فعالیت کنند، حق بیمه کارکنان آن ها مشمول دستمزد مقطوع است.

تامین اجتماعی هر سال طی بخشنامه ای مشاغل مشمول دستمزد مقطوع را اعلام می کند. طبق این بخشنامه برای تمام مشاغل صنفی دستمزد مقطوع تعیین شده است. در واقع می توان اینطور گفت که همه کارگاه های حقیقی مشمول دستمزد مقطوع هستند، اما کارگاه های حقوقی (شرکت ها) مشمول دستمزد مقطوع نیستند. همچنین صاحبان حرف و مشاغل آزاد که به صورت انفرادی برای خود بیمه رد می کنند، مشمول دستمزد مقطوع نیستند.

بر اساس بخشنامه مبنای کسر حق بیمه ۱۴۰۴ سازمان تامین اجتماعی، برای فعالیت ها و مشاغل مشمول دستمزد مقطوع، حداقل مزد تعیین شده توسط شورای عالی کار مبنا قرار نمی گیرد. تامین اجتماعی برای این دسته از مشاغل، که همه کارگاه های صنفی (اشخاص حقیقی) را دربر می گیرد، فهرستی از ۳۲۲ فعالیت را با ضرایب مختلف از ۱ برابر تا ۳ برابر حداقل حقوق اداره کار ارائه داده است. در این فهرست برای هر صنف، ضرایب شغل های مختلف آن صنف تعیین شده است.

این فهرست بر اساس مصوبه شورای عالی تامین اجتماعی صادر شده و از ابتدای فروردین هر سال اجرایی می شود. همه کارفرمایان حقیقی و اصناف ملزم به رعایت آن هستند و عدم پرداخت حق بیمه بر اساس نرخ مقطوع، منجر به جریمه بیمه تامین اجتماعی می شود. این الزام، هزینه های اضافی برای کارفرمایان ایجاد می کند، بدون اینکه منفعتی مستقیم برای بیمه شدگان داشته باشد. ولی متاسفانه کارفرمایان برای جلوگیری از جریمه شدن می بایست پرداخت حق بیمه کارکنان مطابق دستمزد مقطوع تامین اجتماعی را انجام دهند.

فهرست دستمزد مقطوع مشاغل صنفی در دو جدول شامل ۳۲۲ نوع فعالیت از جمله مشاغلی چون مشاغل مرتبط با آرایشگری، هتل‌ها و مهمان‌سراها، رستوران ها، فروشگاه ها، انواع نانوایی، مؤسسات بارکشی شهری و بسته‌ بندی اثاثیه، تاکسی تلفنی و …، به‌طور جداگانه برای هر یک از رشته‌های شغلی این مشاغل و به تفکیک شهرهای با جمعیت کمتر از ۵۰۰ هزار نفر و شهرهای با جمعیت بیش از ۵۰۰ هزار نفر از سوی سازمان تامین‌اجتماعی منتشر شده است.

در ادامه جدول دستمزد مقطوع مشاغل صنفی برای سال ۱۴۰۴ آورده شده است. برای دریافت فایل pdf دستمزد مقطوع روزانه مبنای کسر حق بیمه سال 1404 بر روی دکمه زیر کلیک کنید:

دستمزد مقطوع تعیین شده از طرف سازمان تامین اجتماعی بر اساس اختیار ناشی از مواد ۳۱ و ۳۵ قانون تأمین اجتماعی و به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب شورای عالی تامین اجتماعی صورت گرفته و با حداقل مزد تعیین شده توسط شورای عالی کار موضوع ماده ۴۱ قانون کار هیچگونه ارتباطی ندارد.

دستمزد مقطوع در خصوص مبنای محاسبه حق بیمه برای کارگاه های صنفی می باشد. همانطور که از اصطلاح «مقطوع» مشخص است، کارفرمایان این کارگاه ها، امکان پرداخت حق بیمه، کمتر یا بیشتر از نرخ مقطوع تعیین شده توسط تامین اجتماعی را ندارد.

هر چند بر اساس ماده ۳۵ قانون تامین اجتماعی دستمزد مقطوع تعیین شده جهت دریافت کسورات بیمه ارتباطی با دستمزد واقعی دریافتی کارگران ندارد، اما تعیین دستمزد مقطوع به میزان کمتر از دستمزد واقعی، دو مشکل ایجاد می کند:

1. در هنگام بازرسی بیمه تامین اجتماعی، بازرس بیمه فعالیت را دستمزد مقطوع در نظر بگیرد در حالی که کارفرما با حداقل حقوق بیمه رد می کند که باعث جریمه بیمه تامین اجتماعی می شود.
2. در هنگام ثبت درخواست بازنشستگی تامین اجتماعی، از آنجا که حق بیمه کارگر می بایست بالاتر از حداقل و طبق جدول دستمزد مقطوع سالانه رد می شده است ولی توسط کارفرما رد نشده است، تامین اجتماعی طی یک اقدام ظالمانه بازنشستگی کارگر را منوط به پرداخت حق بیمه مطابق دستمزد مقطوع می کند که کارفرما یا کارگر می بایست حق بیمه و جریمه آن را برای موافقت با بازنشستگی پرداخت کنند.

دستمزد مقطوع تامین اجتماعی چالش‌هایی برای بیمه شدگان و کارفرمایان دارد که نباید نادیده گرفته شود. در ادامه به تفکیک معایب دستمزد مقطوع را برای هر یک توضیح داده ایم.

معایب دستمزد مقطوع برای کارگران:

همانطور که عنوان شد، دستمزد مقطوع مبنای کسر حق بیمه، الزامی برای پرداخت حقوق بیشتر از حقوق اداره کار ایجاد نمی کند. بنابراین منجر به تحمیل هزینه اضافی به بیمه شده بابت حق بیمه سهم کارگر می شود، بدون اینکه منفعتی برای وی داشته باشد.

در صورتی که دستمزد مقطوع پایین‌تر از حقوق واقعی باشد، منجر به مستمری کمتر می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است حقوق واقعی یک نجار ۲۰ میلیون تومان در ماه باشد، اما دستمزد مقطوع برای وی ۱۵ میلیون تومان در ماه باشد، بنابراین در محاسبه مستمری بازنشستگی متضرر می شود.

اگر کارفرما بر اساس دستمزد مقطوع حق بیمه را پرداخت نکند، تامین اجتماعی در زمان بازنشستگی بیمه شده، به علت عدم پرداخت حق بیمه متناسب با شغل، بازنشستگی را تایید نمی کند. از آنجایی که در هیات های حل اختلاف اداره کار، مصوبه های شورای عالی کار، ملاک عمل قرار می گیرد، ممکن است کارگر برای بازنشستگی تامین اجتماعی، مجبور به پرداخت مابه‌ التفاوت حق بیمه شود، که بار مالی سنگینی برای وی دارد.

در صورتیکه حقوق کارگر هم بالاتر از دستمزد مقطوع باشد، مزیتی برای کارگر در زمینه حقوق بازنشستگی و حقوق بیمه بیکاری ایجاد نمی کند و تامین اجتماعی مبنای پرداخت حقوق بازنشستگی یا بیمه بیکاری را حقوق دستمزد مقطوع در نظر می گیرد.

معایب دستمزد مقطوع برای کارفرمایان:

همانطور که مطرح شد، کارفرما نمی تواند کمتر و یا بیشتر از دستمزد مقطوع تعیین شده برای یک شغل را در لیست بیمه اعلام کند. این محدودیت می تواند برای کارفرمایان مشکلاتی ایجاد کند. به عنوان مثال، با اعلام دستمزد کمتر از دستمزد واقعی (بر مبنای دستمزد مقطوع تعریف شده) در لیست بیمه ممکن است در بازرسی تامین اجتماعی، بازرس بیمه کارفرما را جریمه کند. یا کارگر در اداره کار برای پرداخت حق بیمه مطابق دستورالعمل دستمزد مقطوع تامین اجتماعی شکایت کند. در صورت اعلام دستمزد بیشتر از دستمزد مقطوع نیز، خدمات تامین اجتماعی حداکثر بر مبنای دستمزد مقطوع تعلق می گیرد.