حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی طبق قانون جدید ۱۴۰۳ + محاسبه آنلاین

حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی با توجه به میانگین دو سال آخر محاسبه می شود. قبل از سال ۱۴۰۳،‌ طبق برنامه پنجم توسعه، افزایش غیرمتعارف برای احتساب میانگین حقوق ۵ سال آخر به جای ۲ سال آخر به ادبیات تامین اجتماعی وارد شد، ولی از ابتدای سال ۱۴۰۳ با اجرایی شدن برنامه هفتم توسعه، دیگر حقوق غیرمتعارف در حقوق بازنشستگی نداریم و تامین اجتماعی باید حقوق ۲ سال آخر را در محاسبه حقوق بازنشستگی در نظر بگیرید.

در اینجا علاوه بر توضیح فرمول محاسبه حقوق بازنشستگی و نحوه غیر متعارف شدن حقوق دو سال آخر، فرم محاسبه آنلاین حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی نیز آورده شده است. همچنین به راهکارهای افزایش حقوق بازنشستگی نیز پرداخته ایم.

در قانون بیمه تامین اجتماعی عبارت مستمری بازنشستگی تعریف شده است که در اصلاح به آن حقوق بازنشستگی گفته می شود. در ماده ۲ قانون بیمه تامین اجتماعی مستمری به این صورت تعریف شده است:

با استفاده از فرم محاسبه آنلاین حقوق بازنشستگی بیدبرگ می توانید بر اساس میانگین حقوق ۲ سال آخر، سن، سابقه بیمه و جنسیت، میزان حقوق بازنشستگی خود را محاسبه کنید. همچنین میزان افزایش سن بازنشستگی براساس آیین نامه اجرایی قانون افزایش سن بازنشستگی محاسبه خواهد شد. در محاسبه حقوق بازنشستگی، میزان سابقه بیمه تاثیر گذار است. به عنوان مثال: میزان حقوق بازنشستگی پیش از موعد با ۱۰ سال سابقه بیمه با میزان حقوق بازنشستگی با ۳۰ سال سابقه بیمه یکسان نیست.

برای بدست آوردن میانگین حقوق دو سال آخر خود در سامانه eservices.tamin.ir تامین اجتماعی از منوی بیمه شدگان ابتدا گزینه بازنشستگی و سپس نحوه محاسبه مستمری بازنشستگی را انتخاب کنید. در صفحه باز شده میانگین دستمزد دو سال آخر نمایش داده می شود.

بر اساس ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی میزان مستمری بازنشستگی عبارتست از یک سی‌ام متوسط مزد یا حقوق بیمه شده ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه، مشروط بر آنکه از سی و پنج سی‌ام (30 /35) متوسط مزد یا حقوق تجاوز ننماید. بر اساس تبصره این ماده، متوسط حقوق در این فرمول، میانگین حقوق دو سال آخر می باشد. بنابراین فرمول محاسبه حقوق بازنشستگی به این صورت می باشد:

همانطور که ملاحظه می کنید در این فرمول محاسبه حقوق بازنشستگی بر اساس دو عدد زیر تعیین می شود:

1. تعداد سال سابقه بیمه
2. میانگین حقوق دو سال آخر

1. تعداد سال سابقه بیمه
   برای اینکه ببنید چند سال سابقه بیمه دارید، می بایست سوابق تلفیقی خود را در سایت تامین اجتماعی مشاهده کنید. در گزارش سوابق تلفیقی، در صورتی که همزمان از چند جا برای شما بیمه رد شده باشد، فقط یکی از آنها در محاسبه سابقه بیمه در نظر گرفته می شود. برای مشاهده سوابق تلفیقی بیمه تامین اجتماعی، بعد از ورود به سایت تامین اجتماعی، از منوی بیمه شدگان گزینه خدمات سوابق را انتخاب کنید و پس از آن گزینه سوابق تلفیقی را انتخاب کنید. در اینجا دقت داشته باشید در فرمول فوق سابقه بیمه بر اساس سال می بایست محاسبه شود. برای این منظور سابقه بیمه را به صورت تعداد روز محاسبه کرده و سپس تعداد سال سابقه بیمه را بر اساس آن بدست آورید.
   
2. میانگین حقوق دو سال آخر
   برای بدست آوردن میانگین حقوق دو سال آخر خود در سامانه eservices.tamin.ir تامین اجتماعی از منوی بیمه شدگان ابتدا گزینه بازنشستگی و سپس نحوه محاسبه مستمری بازنشستگی را انتخاب کنید. در صفحه باز شده میانگین دستمزد دو سال آخر نمایش داده می شود.

به عنوان مثال نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی با 35 سال سابقه به این صورت است که به ازای هر سال سابقه یک سی ام میانگین حقوق دو سال آخر (یک روز حقوق) پرداخت می شود. یعنی با ۳۵ سال سابقه معادل ۳۵ روز حقوق بازنشستگی پرداخت می شود. در صورتی که میزان سابقه بیشتر از ۳۵ سال باشد دیگر حقوق بازنشستگی افزایش نمی یابد. زیرا بر اساس ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی حداکثر حقوق بازنشستگی سی و پنج سی‌ام (30 /35) متوسط مزد یا حقوق سالهای آخر می باشد.

فرمول محاسبه دو سال آخر بازنشستگی در تبصره ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی آمده است. بر طبق این تبصره میانگین حقوق دو سال آخر برای محاسبه مستمری بازنشستگی عبارتست از: مجموع مزد یا حقوق بیمه شده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار. منظور از مزد یا حقوق در اینجا حقوق(دستمزد) است که بر اساس آن حق بیمه پرداخت ‌گردیده است.

حقوق نامتعارف از ابتدای سال ۱۴۰۳ با اجرایی شدن برنامه هفتم توسعه برچیده شد. حقوق نامتعارف مفهومی بود که در ماده ۳۱ قانون برنامه پنجم توسعه، صندوق های بازنشستگی را مکلف کرده بود که در صورت رشد نامتعارف حقوق در دو سال آخر، مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی را میانگین ۵ سال آخر در نظر بگیرند. متن این ماده در زیر آمده است:

اما با شروع برنامه هفتم توسعه از ابتدای سال ۱۴۰۳، برنامه های توسعه قبلی از رده خارج شده است و در برنامه هفتم توسعه تاکید شده است که محاسبه مستمری بدون هیچ قید و شرطی براساس دو سال آخر می بایست باشد. متن بند ز ماده ۲۸ برنامه هفتم توسعه در زیر آمده است:

توجه داشته باشید که شروع اجرای برنامه هفتم توسعه از ابتدای سال ۱۴۰۳ می باشد و با شروع هر برنامه توسعه، برنامه توسعه جدید به طور کامل جایگزین برنامه های قبلی توسعه می شود. لذا دیگر حقوق غیرمتعارف در تامین اجتماعی جایگاهی نباید داشته باشد.

ولی تامین اجتماعی ممکن است به صورت خودسرانه بدون توجه به قانون، بر اساس منافع خودش، تصمیم به این بگیرد که برای شخصی که افزایش حقوق در سال های پایانی داشته باشد، این افزایش را غیرمتعارف در نظر بگیرید. برای این موارد می توان با طرح شکایت علیه تامین اجتماعی در دیوان عدالت اداری، این اقدام را نقض کرد تا تامین اجتماعی مجبور شود ۲ سال آخر را در محاسبه حقوق بازنشستگی در نظر بگیرید.

بر اساس ماده ۳۴ قانون تامین اجتماعی در صورتی که بیمه شده برای دو یا چند کارفرما کار کند، هر یک از کارفرمایان مکلف اند به نسبت مزد یا حقوقی که می پردازند ۷ درصد حق‌ بیمه سهم بیمه شده را از مزد یا حقوق او کسر و به انضمام ۲۳ درصد سهم خود به تامین اجتماعی پرداخت نمایند. مجموع حق بیمه پرداختی برای منشی تا سقف دستمزد روزانه مشمول کسر حق بیمه تامین اجتماعی، قابل پرداخت است. حداکثر دستمزد روزانه مشمول کسر حق بیمه تامین اجتماعی، ۷ برابر حداقل مزد روزانه اداره کار می باشد. بیشتر از این میزان الزامی به پرداخت حق بیمه نیست.

بدیهی است پرداخت حق بیمه بیشتر به علت اشتغال در چند کارگاه می بایست در محاسبه حقوق بازنشستگی این افراد درنظر گرفته شود. به استناد مواد 72، 75 و 77 قانون تامین اجتماعی و تبصره‌ های آنها نحوه محاسبه مستمری بیمه‌شدگانی که در زمان احراز شرایط بازنشستگی، و در طول مدت محاسبه متوسط مزد یا حقوق، در دو یا بیش از دو کارگاه بطور همزمان بیمه‌پرداز می‌باشند به شرح زیر تعیین می‌گردد:

1. ابتدا دستمزد هر یک از کارگاه‌های مشمول کسر حق‌بیمه در طول ایام مربوط به محاسبه متوسط دستمزد به صورت ماه به ماه با هم و با رعایت سقف پرداخت حق‌بیمه تجمیع می گردد.
2. میانگین دستمزد مشمول کسر حق‌بیمه هر کارگاه جداگانه و با رعایت بند یک محاسبه شود.
   میانگین‌های بدست آمده در خصوص هر کارگاه در میزان سابقه اشتغال در همان کارگاه ضرب گردیده و بر عدد 30 تقسیم شده و مجموع اعداد بدست آمده به عنوان مستمری استحقاقی بیمه‌شده خواهد بود.

همانطور که مطرح شد شرایط بازنشستگی تا حد زیادی به سابقه بیمه بستگی دارد. همچنین میزان حقوق بازنشستگی بر اساس میانگین حقوق دو سال آخر تعیین می شود. بر این اساس در اینجا راهکارهایی برای افزایش حقوق بازنشستگی مطرح کرده ایم:

• بر اساس قوانین تامین اجتماعی امکان بازنشستگی با حداکثر ۳۵ سال سابقه و سی و پنج سی ام حقوق وجود دارد. بنابراین با افزایش سابقه می توانید حقوق بازنشستگی خود را افزایش دهید. هرچند با قانون جدید افزایش سن بازنشستگی بیمه شدگانی که کمتر از ۱۵ سال سابقه بیمه دارند برای بازنشستگی با حقوق کامل لازم است ۳۵ سال سابقه بیمه داشته باشند.
• در صورتی که در مشاغل سخت و زیان آور اشتغال داشته اید، عنوان شغلی سال های قبل را به منظور مشمول سختی کار بودن پیگیری کنید و مطمئن شوید که عنوان شغلی در لیست بیمه همانی باشد که در اداره کار مشمول سختی کار شده است. زیرا هر سال سابقه بیمه در مشاغل سخت و زیان آور معادل یک و نیم سال سابقه بیمه معمولی می باشد.
• وضعیت سوابق بیمه نامشخص گذشته را پیگیری کنید تا در جمع کل سوابق بیمه تامین اجتماعی شما در نظر گرفته شود و بتوانید با سابقه بیمه بیشتر بازنشسته شوید.
• در دو سال منتهی به بازنشستگی، بیمه بیکاری و مرخصی استعلاجی نگیرید. زیرا میانگین حقوق سال های پایانی، حقوق بازنشستگی شما را تعیین می کند و حقوق بیمه بیکاری و مرخصی استعلاجی این میانگین را کاهش می دهد.
• در سال های منتهی به سن بازنشستگی تامین اجتماعی، با استعلام بیمه خود مطمئن شوید کارفرما حق بیمه شما را کامل و با توجه به حقوق دریافتی در لیست بیمه رد کرده است. برای راهنمایی در این زمینه به صفحه مشاهده سوابق بیمه تامین اجتماعی بیدبرگ مراجعه کنید.
• در صورتی که کارفرمایی در گذشته برای شما بیمه رد نکرده است، از وی از طریق اداره کار شکایت کنید تا سابقه مربوطه به سوابق بیمه شما اضافه شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به صفحه شکایت از کارفرما بابت بیمه بیدبرگ مراجعه کنید.
• با اینکه افزایش حقوق غیرمتعارف برچیده شده است، ولی برای ندادن بهانه دست تامین اجتماعی سعی کنید با ارتقا شغلی حقوق خود را افزایش دهید. برای این منظور لازم است تا عنوان شغلی شما در لیست بیمه نسبت به قبل تغییر یابد. به عنوان مثال اگر پیش از این عنوان شغلی شما حسابدار بوده، بهتر است برای اثبات تاثیر ارتقاء شغلی در افزایش حقوق، عنوان شغلی خود را به عنوان مدیر مالی در لیست بیمه رد کنید. حتی در صورتی که عنوان شغلی شما تغییر نکرده است مدارکی دال بر ارتقاء شغلی را داشته باشید تا با آن بتوانید افزایش حقوق خود را توجیح کنید.
• در دو سال آخر می توانید در دو یا چند کارگاه به طور همزمان کار کنید، تا همزمان از دو یا چند جا برای شما بیمه رد شود. توجه داشته باشید که کار کردن همزمان در چند جا، باعث افزایش سابقه بیمه برای بازنشستگی نمی شود ولی از آنجا که حقوق شما را به صورت متعارف در دو سال آخر اضافه می شود، باعث افزایش حقوق بازنشستگی می شود.
• در دو سال آخر در صورتی که شرایط آن را داشته باشید، می توانید همزمان بیمه اجباری و بیمه اختیاری تامین اجتماعی رد کنید. توجه داشته باشید که رد کردن همزمان بیمه اجباری و بیمه اختیاری، باعث افزایش سابقه بیمه برای بازنشستگی نمی شود ولی از آنجا که حقوق شما را به صورت متعارف در دو سال آخر اضافه می شود، باعث افزایش حقوق بازنشستگی می شود.

بر اساس ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی مستمری بازنشستگی در هر حال نباید از حداقل مزد کارگر عادی کمتر باشد. بنابراین می توان گفت در سال ۱۴۰۳ حداقل حقوق بازنشستگی برای افراد متاهل با دو فرزند ۱۱۶,۳۸۲,۹۳۶ ریال می باشد. البته باید در نظر داشته باشید که این حداقل برای کسانی است که بیشتر از ۲۰ سال سابقه بیمه داشته باشند. زیرا در صورتی که سابقه بیمه حتی یک روز کمتر از ۲۰ سال باشد،‌ تامین اجتماعی ماده ۱۱۱ را برای محاسبه حقوق اعمال نمی کند.

همچنین می دانیم حقوق بازنشستگی بر مبنای میانگین حقوق مشمول کسر حق بیمه در دو سال آخر پرداخت می شود. حداکثر دستمزد روزانه مشمول کسر حق بیمه تامین اجتماعی، ۷ برابر حداقل مزد روزانه اداره کار می باشد. بنابراین سقف حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی ۱۴۰۳ برای افراد متاهل با دو فرزند ۵۶۰,۶۸۶,۳۴۴ ریال می شود. به ازای هر فرزند بیشتر یا کمتر مبلغ ۷,۱۶۶,۱۸۴ ریال به عنوان حق اولاد اضافه یا کم می شود.

بهترین زمان برای بازنشستگی اواخر سال می‌باشد. زیرا در این صورت علاوه بر اینکه می توانید با بیشترین میانگین حقوق دو سال آخر بازنشسته شوید، افزایش مستمری در سال جدید نیز به حقوق بازنشستگی شما تعلق می گیرد. اما در صورتی که در اوابل سال بازنشسته شوید افزایش حقوق بازنشستگی سال جدید به شما تعلق نخواهد گرفت. زیرا این افزایش حقوق شامل کسانی است که قبل از پایان سال بازنشسته شده اند و در سال جدید مشمول افزایش حقوق می شوند.

البته در اینجا توجه داشته باشید که تامین اجتماعی تاریخ مبنای بازنشستگی را تاریخ درخواست بازنشستگی یا تاریخ ترک کار (هر کدام که دیرتر باشد) می داند. با توجه به اینکه بازنشستگی در ابتدای سال مشمول افزایش مستمری بازنشستگی نمی شود. بنابراین ممکن است با ایراداتی که در فرآیند ثبت درخواست بازنشستگی شما پیش آید، مبنای بازنشستگی شما از پایان سال به ابتدای سال جدید موکول شود.

اگر تاریخ ترک کار حداکثر تا تاریخ ۲۸ اسفند باشد، ولی حکم بازنشستگی در سال جدید صادر شود باز هم مشمول افزایش حقوق در سال جدید خواهند شد.

طبق قانون بازنشستگی، پرداخت مستمری بازنشستگی برای بیمه شدگان دارای کارفرما و بیمه شدگان بدون کارفرما مانند مشاغل آزاد با یکدیگر متفاوت هستند. پرداخت مستمری برای بیمه شدگان دارای کارفرما از زمان اعلام ترک کار بیمه شده به تامین اجتماعی توسط کارفرما می باشد. اما برای مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری که کارفرما ندارند، پرداخت مستمری از زمان تایید بازنشستگی توسط سازمان شروع می‌گردد.

نحوه پرداخت اولین حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی به این صورت است که پس از ثبت درخواست بازنشستگی در سامانه eservices.tamin.ir تامین اجتماعی و طی شدن مراحل اداری در تامین اجتماعی، مدتی زمان می برد تا اولین حقوق بازنشستگی برای شما واریز شود. اغلب بعد از یک ماه تا سه ماه از اتمام مراحل اداری و تایید نهایی درخواست بازنشستگی تامین اجتماعی، نخستین حقوق واریز خواهد شد. البته گاهی ممکن است به علت تکمیل نبودن مدارک، فرآیند تایید درخواست بیشتر نیز طول بکشد. بعد از برقراری مقرری از تاریخ ثبت درخواست بازنشستگی مطالبات حقوق را محاسبه و پرداخت می کند.

بر اساس قانون کار بکارگیری بازنشستگان در کارگاه های خصوصی منعی برای کارفرما ندارد و بازنشستگان نیز مانند سایر کارگران از تمام حقوق و مزایا از جمله پرداخت حق بیمه برخوردار هستند. اما در صورت اشتغال مجدد بازنشستگان تامین اجتماعی، امکان قطع مستمری بازنشستگی آنها وجود دارد. به خصوص اگر کارفرما آتها را بیمه کند. حتی در صورتی توافق با کارفرما برای عدم پرداخت حق بیمه،‌ امکان قطع حقوق بازنشستگی با بازرسی بیمه تامین اجتماعی وجود دارد.

بر اساس رای دیوان عدالت اداری در خصوص بکارگیری بازنشستگان تامین اجتماعی، راهکاری که می تواند مانع از قطع مستمری آنها در زمان اشتغال مجدد شود، اشتغال غیر مستمر و به صورت پاره وقت می باشد. بر اساس این رای دیوان، اشتغال به کار بازنشستگان تامین اجتماعی به صورت غیر مستمر در زمان و ساعات محدود با حق‌الزحمه معین بر مبنای توافق‌ طرفین مشمول قطع مستمری بازنشستگی نمی باشد.