در این مقاله در زمینه هیات های تشخیص و حل اختلاف اداره کار و نکات مهم جلسه رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما در هیات های بدوی و تجدید نظر اداره کار و همچنین در مورد تجدید جلسه اداره کار و عواقب عدم حضور کارگر یا کارفرما در جلسه اداره کار صحبت خواهیم کرد.
فهرست
هیات های تشخیص و حل اختلاف اداره کار
فصل نهم قانون کار (مواد ۱۵۷ تا ۱۶۶) به طور مفصل به مراجع حل اختلاف در زمینه اختلافات بین کارگر و کارفرما پرداخته است. همانطور که در ماده ۱۵۷ قانون کار آمده است، در صورت عدم سازش کارگر و کارفرما، صلاحیت رسیدگی و حل و فصل اختلافات کارگری و کارفرمایی، هیات های تشخیص و حل اختلاف اداره کار می باشد.
مراجع حل اختلاف اداره کار از مراجع اختصاصی اداری زیرمجموعه وزارت کار محسوب می گردند. این مراجع متشکل از هیات های تشخیص(مرحله بدوی) و هیات های حل اختلاف (مرحله تجدیدنظر) می باشند.
بر این اساس رسیدگی به دعوا در مراجع حل اختلاف کار، در دو مرحله بدوی و تجدیدنظر صورت می گیرد. در مرحله بدوی، هیات تشخیص اداره کار، اختلافات را در جلسه رسیدگی، مورد بررسی قرار می دهد و پس از بررسی اقدام به صدور رای می کند. در واقع هیات تشخیص همان هیات بدوی اداره کار می باشد.
بعد از صدور رای توسط هیات تشخیص اداره کار، در صورت اعتراض کارگر یا کارفرما، مرجع رسیدگی به اعتراض هر یک از طرفین، هیات حل اختلاف اداره کار (تجدیدنظر) می باشد.
ترکیب و نحوه انتخاب اعضای هیات تشخیص اداره کار: بر اساس ماده ۱۵۸ قانون کار هیات های تشخیص متشکل از سه عضو است:
- یک نفر نماینده وزارت کار
- یک نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان
- یک نفر نماینده مدیران صنایع به انتخاب کانون انجمن های صنفی کارفرمایان استان
ترکیب و نحوه انتخاب اعضای هیات حل اختلاف اداره کار: بر اساس ماده ۱۶۰ قانون کار هیات حل اختلاف به عنوان مرجع تجدید نظر متشکل از ۹ عضو است که عبارتند از :
- سه نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان یا کانون انجمن های صنفی‌کارگران و یا مجمع نمایندگان کارگران واحدهای منطقه
- سه نفر نماینده کارفرمایان به انتخاب مدیران واحدهای منطقه
- سه نفر نماینده دولت (مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی ، فرماندار و رییس دادگستری محل و یا نمایندگان آنها)
در مورد شکایت از اعضای هیات حل اختلاف اداره کار می توان گفت، بر اساس ماده ۷۹ آیین دادرسی کار در موارد زیر اعضای مرجع رسیدگی کننده حق حضور در جلسه و مشارکت در رسیدگی را ندارند و طرفین نیز می توانند آنها را رد نمایند:
- هرگاه عضو مرجع یا همسر یا فرزند وی در دعوای مطروحه نفع شخصی داشته و یا نماینده یکی از طرفین دعوا باشند.
- هرگاه عضو مرجع یا همسر وی با یکی از اصحاب دعوا قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه را داشته باشد.
- هرگاه دعوای کیفری یا حقوقی بین عضو مرجع یا همسر یا فرزند وی با یکی از اصحاب دعوا در جریان باشد و یا در سابق مطرح بوده باشد.
- چنانچه عضو مرجع از قبل در همان پرونده به عنوان دادرس یا داور یا کارشناس یا بازرس یا مامور تحقیق یا گواه اظهار نظر کرده باشد.
- عضو مرجع قیم یا مخدوم یکی از طرفین یا قیم یا مخدوم فرزند یا همسر یکی از طرفین باشد و یا یکی از طرفین مباشر یا متکفل امور عضو مرجع یا همسر یا فرزند او باشد.
در صورتی که یکی از موارد فوق وجود داشته باشد، به تقاضای هر یک از طرفین، عضو هیات همعرض دیگری که با عضو رد شده دارای همان نمایندگی (کارگر، کارفرما یا دولت) است، در جلسه رسیدگی شرکت خواهد کرد. در صورتی که هیات هم عرض اداره کار در آن محدوده نباشد از اعضای نزدیکترین هیات همعرض در محدوده اداره کل یا اداره کل مجاور دعوت به عمل خواهد آمد. البته توجه داشته باشید در صورتی که به رای هیات تشخیص اداره کار (بدوی) اعتراض دارید، می بایست در هیات حل اختلاف اداره کار آن را مطرح کنید و در صورتی که به رای هیات حل اختلاف اداره کار (تجدیدنظر) اعتراض دارید، می بایست در دیوان عدالت اداری اعتراض خود را مطرح کنید.
مقالات مرتبط با هیات اداره کار
نکات دادرسی مربوط به جلسه تشخیص و حل اختلاف
طرح دعوا در این هیات ها به موجب دادخواست کتبی و در فرم مخصوص و به زبان فارسی صورت می گیرد. البته از زمان روی کار آمدن سامانه جامع روابط کار، ثبت دادخواست به صورت اینترنتی انجام می شود.
- دعوت طرفین جهت حضور در جلسه برای یک بار ضروری است.
- باید طرفین اختلاف کتبا به جلسه رسیدگی دعوت شوند.
- عدم حضور هر یک از طرفین یا نماینده تام الاختیار آنها مانع رسیدگی و صدور رای توسط هیات نیست، مگر آن که هیات حضور طرفین را ضروری تشخیص دهد. در این صورت فقط برای یک نوبت، جلسه تجدید برگزار می شود.
- رسیدگی در هیات های حل اختلاف اداره کار فاقد هزینه دادرسی برای کارگر و کارفرما است.
- رسیدگی هیات حل اختلاف صرفا در خصوص موارد مورد اعتراض در رای می باشد. مگر این که مشخصا تخلفات بارز نسبت به قواعد آمره قانونی در رای مشهود باشد.
خواهان و خوانده در جلسه اداره کار
در مراجع قضایی، هر دعوا دو طرف دارد. یک طرف خواهان است که خواسته ای دارد و طرف دیگر خوانده می باشد که از وی چیزی خواسته می شود. به زبان ساده تر کسی که شکایت می کند خواهان است و کسی که از وی شکایت می شود خوانده می باشد.
بر این اساس در شکایت کارگر از کارفرما، از آنجایی که کارگر بابت مطالبات یا حق بیمه خود از کارفرما خواسته ای دارد، منظور از خواهان همان کارگر می باشد. همچنین کارفرما در این دعوا همان خوانده می باشد. یعنی بعد از ثبت دادخواست شکایت توسط کارگر، کارفرما به عنوان خوانده در مراجع حل اختلاف احضار می شود.
در شکایت کارفرما از کارگر جای خواهان و خوانده عوض می شود. یعنی کارفرما در این شکایت خواهان، و کارگر خوانده می باشد.
عدم حضور در جلسه رسیدگی اداره کار
طبق ماده ۵۸ آیین دادرسی کار عدم حضور خواهان، خوانده یا نمایندگان آنان در جلسه، مانع از رسیدگی و صدور رأی نخواهد بود. در صورتی که خواهان در جلسه رسیدگی حضور نیابد و مرجع بدون اخذ توضیح از خواهان نتواند در ماهیت دعوا رای صادر کند، قرار ابطال دادخواست صادر می نماید.
با توجه به این ماده، اگر کارگر یا کارفرما هر دو در جلسه اداره کار حاضر نشود، جلسه رسیدگی لغو می شود. ولی اگر هر یک از طرفین (کارگر یا کارفرما) درجلسه حاضر نشوند طبق ماده ۵۹ آیین دادرسی کار، جلسه اداره کار فقط برای یک نوبت جلسه رسیدگی را تجدید می شود.
در واقع، در جلسه اداره کار اگر کارگر حاضر نشود، ممکن است قرار ابطال دادخواست صادر شود. زیرا ممکن است هیات تشخیص بدون حضور و توضیح کارگر نتواند در مورد خواسته وی رای صادر کند. همچنین اگر کارفرما در جلسه اداره کار حاضر نشود، جلسه برای یکبار تجدید می شود و اگر کارفرما در جلسه تجدید شده نیز حاضر نشود، هیات رای را صادر می کند. کارفرما توجه داشته باشد که عدم حضور وی یا وکیل وی در جلسه اداره کار به ضرر وی می باشد و باید در جلسه شرکت کند تا از حقوق خود دفاع کند.
لازم به ذکر است، اگر کارفرما در جلسه اداره کار حاضر نشود، باز هم صدور رای به نفع کارگر، منوط به ارائه اسناد و مدارک کافی می باشد. لزوما در صورت عدم حضور کارفرما در جلسه اداره کار، رای به نفع کارگر صادر نخواهد شد. اگرچه پیشنهاد می شود هم کارفرما و هم کارگر، از غیبت در جلسه اداره کار خودداری نمایند.
تجدید جلسه اداره کار
تجدید جلسه اداره کار یعنی چه؟ برخلاف جلسات سازش که هدف آن برطرف کردن اختلافات بین کارگر و کارفرما از طریق توافق دو طرفه می باشد، جلسه هیات تشخیص و هیات حل اختلاف اداره کار برای رسیدگی به شکایات و در نهایت صدور رای برگزار می شود. در صورتی که به هر دلیلی امکان ادامه رسیدگی و صدور رای در این جلسات فراهم نباشد، جلسه تجدید خواهد شد. بنابراین منظور از تجدید جلسه اداره کار، برگزاری مجدد یک جلسه به منظور ادامه رسیدگی به موضوع اختلاف بین کارگر و کارفرما برای صدور رای می باشد. بر اساس مواد آیین دادرسی کار که در زیر آمده است، در موارد زیر به شرط تشخیص مرجع رسیدگی، جلسه اداره کار تجدید خواهد شد:
- در صورت تام الاختیار نبودن نماینده و عدم امکان رسیدگی به اختلاف بدون حضور اصیل، فقط برای یک نوبت
- در صورت عدم حضور هر یک از طرفین و فقط برای یک نوبت
- در صورت تغییر یا افزایش خواسته از طرف خواهان و تقاضای خوانده برای ارائه مدارک جدید
- چنانچه در پایان هر جلسه، هر یک از طرفین به دلایل موجه درخواست تجدید جلسه رسیدگی اداره کار را داشته باشند.
- چنانچه با وجود رسمیت جلسه، اکثریت آرا برای اتخاذ تصمیم حاصل نشود.
تاکید می شود که شرط تجدید جلسه در موارد مطرح شده، تشخیص مرجع رسیدگی کننده می باشد. همچنین بر اساس ماده ۶۹ آیین دادرسی کار، در تمام موارد مذکور و به هر دلیلی که جلسه تجدید شود، زمان جلسه بعد باید به فاصله کمتر از پانزده روز باشد.
روند رسیدگی به شکایت در اداره کار
پس از ثبت شکایت از کارفرما یا کارگر، وقت رسیدگی جلسه اول هیات تشخیص تعیین و به طرفین ابلاغ می شود. معمولا فاصله ابلاغ تا جلسه رسیدگی اداره کار حدود یک ماه می باشد. همچنین بر اساس ماده ۳۳ آیین دادرسی کار این فاصله نمی تواند کمتر از ۳ روز باشد. پس از تعیین وقت جلسه، هر یک از طرفین می توانند از طریق سامانه روابط کار نسبت به مشاهده تاریخ جلسه در ابلاغیه اداره کار اقدام کنند.
بعد از تشکیل جلسه رسیدگی در تاریخ معین، رای صادر می شود. در صورت عدم امکان صدور رای در جلسه اول، رسیدگی در هیات تشخیص، تجدید جلسه شده و در جلسه دوم ادامه می یابد تا رای صادر شود. رای صادر شده توسط هیات تشخیص اداره کار پس از ابلاغ به هر یک از طرفین تا مدت 15 روز قابل اعتراض می باشد.
چنانچه هر یک از طرفین به رای هیات تشخیص اعتراض داشته باشند، باید با تکمیل فرم دادخواست تجدیدنظرخواهی از طریق سامانه جامع روابط کار، در مهلت 15 روزه اعتراض به رای هیات تشخیص اداره کار را در سامانه ثبت کنند. سپس وقت جلسه تجدیدنظر تعیین شده و به هر یک از طرفین دعوتنامه حضور ابلاغ می شود.
در جلسه اول هیات تجدیدنظر، به پرونده رسیدگی شده و در صورت امکان رای صادر می شود. در غیر اینصورت، هیات تجدید نظر، تجدید جلسه شده و از طرفین برای حضور در جلسه دوم دعوت به عمل می آید. در نهایت هیات حل اختلاف رای را صادر می نماید. رای هیات حل اختلاف اداره کار قطعی و لازم الاجرا می باشد، مگر اینکه در دیوان عدالت اداری به آن اعتراض شود و درخواست توقف اجرا شود.
سوالات دیگر در مورد هیات اداره کار
چنانچه در رابطه با هیات اداره کار یا قوانین آن سوال دیگری دارید، میتوانید با دریافت مشاوره تلفنی از متخصصین بیدبرگ اقدام کنید. متخصصین بیدبرگ با سال ها تجربه، مورد شما را با حوصله کامل به صورت دقیق بررسی می کنند و مواردی که در مورد هیات اداره کار ممکن است برای شما مشکل ایجاد کند را به شما گوشزد می کنند و راهکارهای تخصصی ارائه می کنند.
دیدگاه ها
علی در 1403/12/13 گفت:
امروز جلسه هیئت تشخیص بودم که سه نماینده از طرف کارگر و کارفرما و دولت بودن. چیزی که باعث تعجبم شد این بود که همشون علیه منه کارگر حرف میزدن در صورتی که از هر لحاظ حق با من بود. بعد از جلسه متوجه شدم نماینده کارگر حاضر در جلسه با کارفرما همشهری و دوست هستند، اما نسبت فامیلی ندارند، به خاطر همین باقی نمایندگان رو هم راضی کرده بود علیه منه کارگر صحبت کنن. به نظرتون چطور می تونم نماینده کارگر را تغییر بدم یا اگر به رای هیئت تشخیص اعتراض کنم در حل اختلاف هم باز همون فرد نماینده میشود؟ ممنون
ع در 1403/12/26 گفت:
میتوانید از همان شخص و یا اداره، به اداره کار استان شکایت کرد
کارگر بد بخت در 1403/12/12 گفت:
امروز جلسه رسیدگی داشتیم. گفتن پشت در باشین صدانون میکنیم. بعد ۳۵ دقیقه معطلی در زدم پرسیدم چی شد؟ گفتن رای صادر شده. آیا صدور رای بدون حضور ما درست است؟
مصطفی در 1403/12/08 گفت:
محل جلسه اداره کار من رو یه شهر دیگه که مرکز استان هست گذاشتن!در صورتی که کار در یه شهر دیگه هست، آیا درست است؟
حمید نوباغی در 1403/12/08 گفت:
بله، شهر محل کار شما اداره کار نداره و نزدیکترین اداره کار به محل کار شما را برای جلسه اداره کار در نظر گرفتن.
مصطفی در 1403/12/08 گفت:
بنده از پیمانکار شکایت کردم بابت مطالبات دریافت نشده و زمان رسیدگی در تاریخی هست که بنده با توجه به شرایط کاری نمیتونم برم! چکار باید کنم؟
علی در 1403/12/06 گفت:
در جلسه اول تشخیص اداره کار، ریس جلسه گفت: من نمی دانم که موضوع شکایت شما در صلاحیت اداره کار هست یا نه. پس صدور رای کرد خطاب به دیوان عدالت و به نوعی کسب تکلیف کرد.
دو روز بعد بخشنامه را بردم پیش ریس اداره کار و بابت این موضوع که مشکل من در صلاحیت اداره کار است. ریس اداره گفت: هیات تشخیص اشتباه کرده و اعتراض بده تا پرو نده بیاید هیات حل اختلاف. اعتراض دادم و پرونده رفت به حل اختلاف و حل اختلاف وارد رسیدگی شد و بعد از اخذ نظر کارشناس برای برآورد مطالبات حال که پرونده آماده رای شده، وکیل خواهان اعتراض کرده که پرونده باید به هیات تشخیص برود چون هیات تشخیص وارد ماهیت دعوی نشده. حدود نه ماه است که از زمان رسیدگی به پرونده من می گذارد. سوال آیا حل اختلاف باید رای صادر کند یا پرونده را مجددا به تشخیص بفرستد؟
موسوی در 1403/12/08 گفت:
با سلام، رسیدگی به دعوا در مراجع حل اختلاف کار در دو مرحله بدوی و تجدیدنظر صورت می گیرد و به استناد ماده 7 آیین دادرسی کار به ماهیت هیچ دعوایی نمی توان در مرحله بالاتر رسیدگی نمود تا زمانی که در مرحله نخستین در آن دعوا حکمی صادر نشده باشد. باعنایت به اینکه در مرحله نخستین هیات تشخیص نسبت به صدور قرار عدم صلاحیت اقدام نمود و در ماهیت دعوا رسیدگی و حکم صادر ننمود لذا به استناد همین ماده قانونی هیات حل اختلاف نمی تواند در ماهیت دعوا حکم صادر نماید و می بایست به استناد ماده 15 آیین دادرسی کار هیات تشخیص را صالح به رسیدگی دانسته و هیات تشخیص نیز مکلف به تبعیت از تصمیم هیات حل اختلاف می باشد.
طاهر نورآذر در 1403/11/29 گفت:
چند رای متفاوت به یک شکایت مشخص آیا اثبات این نیست که اداره کار و هیات تشخیص علاقه ای به گرفتن حق حقوق ندارد و واقعا چه باید کرد؟
بی نام در 1403/11/13 گفت:
دادگاه به من رای داد برای بیمه بیکاری، کارفرما اعتراض کرده و گفته حقوق دریافتی ایشان مبلغ قید شده در دادنامه نمیباشد. درحالی که پرینت بانک ضامن این حقوق بوده. آیا ممکن است که رای من باطل شود ؟
آرزو انوری در 1403/10/29 گفت:
سلام من دادگاه تجدید نظرم مورخ 1403/07/16 بوده هنوز رای ندادند. دوبار حضوری هم رفتم جواب نگرفتم پس چرا میگن اداره کار با کارگر چرا حق کارگر مظلوم همیشه ضایع میشه من یکساله شکایت کردم هنوز تسویه دی ماه پارسالم و عیدی و سنوات رو نگرفتم و خیلی خیلی خوش بحال کارفرمام شده. الان من باید کجا پیگیری کنم من با دلار 40 تومنی شکایت کردم الان دلار شده 80 تومن ارزش پولم به صفر بند شده
مصطفی علیخانی در 1403/11/25 گفت:
صدور رای بستگی به اداره کار دارد. برخی ادارات کار به دلیل حجم زیاد پرونده ممکن است تا ۳ ماه هم زمان ببرد. برخی ادارات نهایتا تا یک ماه رای را صادر می‌کنند. پس از صدور رای می توانید از طریق اجرای احکام دادگستری، مبلغ ریالی مندرج در دادنامه را وصول کنید
Alireza در 1403/10/19 گفت:
سلام من امروز جلسه داشتم داخل اداره کار. قاضی به من و کارفرما گفت دوس دارین سازش بکنین ؟هر دو طرف راضی و امضا کردیم. چند روز بعد رای میاد و چه زمانی کارفرما پولم رو میده؟ آیا دیر بده میتونم یه پولی هم بخاطر دیرکرد و تاخیر پرداخت بگیرم ؟
حمید نوباغی در 1403/11/25 گفت:
صدور رای بستگی به اداره کار دارد. برخی ادارات کار به دلیل حجم زیاد پرونده ممکن است تا ۳ ماه هم زمان ببرد. برخی ادارات نهایتا تا یک ماه رای را صادر می‌کنند. پس از صدور رای می توانید از طریق اجرای احکام دادگستری، مبلغ مندرج در دادنامه را وصول کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید