حق مسکن: شرایط، بخشنامه و مبلغ ۱۴۰۳

در این مقاله، به بررسی حق مسکن، شرایط تعلق حق مسکن به کارگران تمام وقت و پاره وقت، و وضعیت مشمولیت کسر حق بیمه و مالیات از حق مسکن پرداخته‌ایم. همچنین جزئیات مربوط به مبلغ حق مسکن در سال ۱۴۰۳ و مقررات مربوط به حق مسکن برای کارگران دورکار، پروژه ای و پیمانی نیز توضیح داده شده است.

حق مسکن

حق مسکن چیست

حق مسکن یکی از حقوق قانونی کارگران مشمول قانون کار است که با هدف حمایت از هزینه‌های زندگی و تأمین حداقل‌های معیشتی برای نیروی کار در نظر گرفته شده است. کارفرما موظف است به‌صورت جداگانه حق مسکن را به حقوق کارگر اضافه کند، تا بخشی از هزینه‌های مربوط به مسکن کارگر را پوشش دهد. این حق به‌عنوان یکی از مزایای رفاهی و انگیزه ای در قانون کار ایران تعریف شده و شامل همه کارگران مشمول قانون کار می‌شود، حتی کارگرانی که مجرد هستند و با پدر و مادر خود زندگی می کنند و مسکن ندارند نیز مشمول دریافت حق مسکن می شوند.

بخشنامه حق مسکن و نحوه تعیین آن در قانون کار

در ماده ۳۴ قانون کار حق مسکن به عنوان یکی از آیتم های حق السعی برای کارگران در نظر گرفته شده است. همچنین ماده ۳۶ قانون کار نیز حق مسکن را جزء مزایای رفاهی و انگیزه ای مزد می داند. اما در این ماده های قانونی صحبتی در مورد نحوه تعیین و مبلغ حق مسکن نشده است.

بر اساس ماده ۴۱ قانون کار شورای عالی کار همه ساله موظف است میزان حداقل حقوق کارگران را تعیین نماید. شورای عالی کار نیز هر سال طی بخشنامه ای با عنوان بخشنامه حقوق و دستمزد حداقل حقوق اداره کار و مزایایی از قبیل حق مسکن را تعیین می کند. بنابراین جدیدترین بخشنامه حق مسکن همان بخشنامه حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ می باشد که در آن مبلغ حق مسکن برای سال ۱۴۰۳ نیز مشخص شده است.

مبلغ حق مسکن در سال ۱۴۰۳

طبق بند ۴ بخشنامه حقوق و دستمزد وزارت کار در سال ۱۴۰۳، مبلغ حق مسکن کارگران ۹۰۰ هزار تومان در ماه تعیین شده است. همانطور که مطرح شد این مبلغ به صورت ماهانه می باشد و فرقی بین ماه های ۲۹، ۳۰ و ۳۱ روزه وجود ندارد. در واقع، مبلغ حق مسکن برای ماه های ۲۹، ۳۰ و ۳۱ روزه یکسان است.

در محاسبه حق مسکن برای کارگران پاره وقت که کمتر از یک ماه کار می کنند، حق مسکن به نسبت تعداد روزهای کارکرد تعلق می گیرد. حتی کارگرانی که مجرد هستند و با پدر و مادر خود زندگی می کنند و مسکن ندارند نیز مشمول دریافت حق مسکن می شوند.

حق مسکن به چه کسانی تعلق میگیرد

بر اساس قانون کار حق مسکن، از مزایایی رفاهی است که به همه کارگران مشمول قانون کار تعلق می گیرد و هیچ شرط خاصی ندارد. حتی کارگرانی که مجرد هستند و با پدر و مادر خود زندگی می کنند و مسکن ندارند نیز مشمول دریافت حق مسکن می شوند.

کارفرما نمی‌تواند پرداخت این حق را به شرایط خاصی مثل سکونت کارگر در محل خاص یا ارائه مدرک اجاره‌نامه منوط کند. برای دریافت حق مسکن مهم نیست که مالک باشید یا مستاجر، مجرد باشید یا متاهل. این مزایا به صورت یکسان به همه کارگران پرداخت می‌شود و تفاوتی در مبلغ پرداختی برای سطوح مختلف شغلی وجود ندارد.

هر کارگر به ازای هر ماه کار مبلغ حق مسکن را به طور کامل دریافت می کند. برای کارکرد کمتر از یک ماه نیز به نسبت کارکرد، حق مسکن تعلق می گیرد. در تعلق گرفتن حق مسکن تفاوتی ندارد که افراد با قراردادهای دائمی، موقت، یا پیمانی استخدام شده‌اند. در رابطه با کارگرانی که با پیمانکاران کار می‌کنند باید توجه داشت، با فقدان رابطه پرداخت حقوقی بین کارگران و مالک پروژه، کارفرمایان کارگران همان پیمانکارانی هستند که با آن‌ها قرارداد منعقد کرده اند. ماده ۱۳ قانون کار تکلیف کرده است که مقاطعه‌ دهندگان موظفند هنگام تنظیم قرارداد کار، رعایت مقررات قانون کار را لحاظ کنند. بنابراین در مورد کارگران پیمانی می توان گفت که پیمانکار به عنوان استخدام کننده کارگر ملزم به پرداخت حق مسکن می باشد.

نحوه محاسبه حق مسکن در ماه های ۲۹، ۳۰ و ۳۱ روزه

حق مسکن به صورت ماهانه تعیین می شود. هر کارگر به ازای هر ماه کار مبلغ حق مسکن را به طور کامل دریافت می کند. مبلغ حق مسکن برای ماه های ماه های ۲۹، ۳۰ و ۳۱ روزه یکسان است

اما این بدان معنی نیست که حق مسکن فقط به کارگران با قرارداد کار تمام وقت تعلق می گیرد. بلکه به کارگران پاره‌ وقت نیز حق مسکن تعلق می گیرد.  با این تفاوت که آن‌ها به نسبت روزهایی که کار کرده‌اند، حق مسکن دریافت می‌کنند. مبلغ حق مسکن کارگران پاره وقت به این صورت محاسبه می‌شود:

  1. ابتدا کارکرد ماه کارگر به نسبت روز کل ماه مشخص شود.
  2. سپس مبلغ حق مسکن در نسبت کارکرد ماه کارگر ضرب شود.

آیا حق مسکن مشمول بیمه و مالیات است

برای پاسخ به این سوال که آیا حق مسکن جزء موارد مشمول بیمه و مالیات می باشد یا خیر، لازم است قانون مالیات و تامین اجتماعی را جداگانه بررسی کنیم. با توجه به تبصره ۱ ماده ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۳۹ قانون بیمه تامین اجتماعی مزایای نقدی مستمر غیر از مواردی که استثنا شده اند، مشمول کسر حق بیمه می باشد. لذا از آنجا که حق مسکن یکی از مزایای نقدی مستمر است، بنابراین می توان گفت حق مسکن مشمول بیمه می باشد.

به استناد ماده ۸۳ قانون مالیات های مستقیم، و مطابق رای شماره 140331390001065411 مورخ 1403/5/9 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، مزایای به تبع شاغل (حق تاهل، حق مسکن، حق اولاد و بن کارگری و...) مشمول مالیات نیستند. بر این اساس حق مسکن مشمول مالیات نمی باشد.

سازمان امور مالیاتی نیز طی بخشنامه رفع ابهام از مصادیق عدم شمول مالیات حقوق مواد (82) و (83) قانون مالیات های مستقيم، مورخ ۱۴۰۳/۰۹/۲۰ مزایای رفاهی و انگیزشی را در صورتی که متعارف باشد، معاف از مالیات حقوق دانسته است. بنابراین می توان گفت که حق مسکن جزو موارد مشمول مالیات حقوق نمی باشد. ولی از آنجا که سازمان امور مالیاتی هنوز تا بهمن 1403 ترتیب معافیت مزایای رفاهی را در سامانه مالیات حقوق فراهم نکرده است، می بایست بدون در نظر گرفتن معافیت مالیاتی مزایای رفاهی، نسبت به ارسال لیست حقوق اقدام کرد. کارگران می توانند مطابق بخشنامه نحوه استرداد اضافه پرداختی مالیات حقوق کارگران، درخواست استرداد مالیات حقوق خود را ثبت کنند.

بنابراین حق مسکن مشمول بیمه می باشد اما مشمول مالیات نیست.

سوالات دیگر در مورد حق مسکن

چنانچه در رابطه با حق مسکن یا قوانین آن سوال دیگری دارید، می‌توانید با دریافت مشاوره تلفنی از متخصصین بیدبرگ اقدام کنید. متخصصین بیدبرگ با سال ها تجربه، مورد شما را با حوصله کامل به صورت دقیق بررسی می کنند و مواردی که در مورد حق مسکن ممکن است برای شما مشکل ایجاد کند را به شما گوشزد می کنند و راهکارهای تخصصی ارائه می کنند.

نوشته شده توسط:

حسین حسینی تبار

مدیر اجرایی بیدبرگ

آخرین بروزرسانی: 14-11-1403

دیدگاه ها

علیرضا موحدی نیا در 1403/10/16 گفت:

بله همانطور که مطرح شد حق مسکن هیچ شرط خاصی نداره و به خانم ها هم تعلق می گیرد. حتی اگر متاهل باشید و همسر شما هم حق مسکن دریافت کند، باز هم حق مسکن بخشی از حقوق و مزایای شما می باشد که می بایست پرداخت شود.

نسرین حضرتی در 1403/10/16 گفت:

آیا حق مسکن به خانم ها هم تعلق می گیرد؟

دیدگاه خود را ثبت کنید

مقالات مرتبط

جدیدترین راه برگ ها


برای دریافت مشاوره تلفنی بر روی دکمه زیر کلیک کنید:

دریافت مشاوره تلفنی