حق تاهل: قانون و شرایط تعلق + مبلغ ۱۴۰۴

شورای عالی کار برای سال ۱۴۰۴،‌ همه کارگران مشمول قانون کار را که شرایط دریافت حق تاهل را دارند،‌ مستحق دریافت حق تاهل کرده است. در این مقاله در مورد حق تاهل ۱۴۰۴، شرایط دریافت حق تاهل و اینکه آیا مشمول بیمه و مالیات است صحبت می کنیم.

حق تاهل عنوان جدیدی است که از سال ۱۴۰۳ در بخشنامه حقوق و دستمزد برای کارگران متاهل اعم از زن و مرد بصورت ماهانه در نظر گرفته می شود. حق تاهل به تمام کارمندان و کارگران که در زمان اشتغال متاهل باشند تعلق می گیرد، مگر اینکه همسر کارگر فوت کرده باشد یا طلاق گرفته باشند.

مبلغ حق تاهل ۱۴۰۴ طبق بند ۵ بخشنامه حقوق و دستمزد ۱۴۰۴ مشخص می شود. بر اساس این بخشنامه حق تاهل در سال 1404 نسبت به سال ۱۴۰۳ تغییری نکرده است و همان مبلغ ۵۰۰ هزار تومان می باشد. این مبلغ برای تمامی مشمولان یکسان بوده و تحت تاثیر عواملی مانند سابقه کاری یا میزان حقوق قرار نمی‌گیرد.

حق تاهل به همه کارگران که متاهل هستند تعلق می گیرد. شرایط دریافت حق تاهل در سال 1404 در زیر آورده شده است:

1. برای حق تاهل، نیازی به سابقه بیمه نیست
2. تفاوتی بین زن و مرد نیست. یعنی هم به زن متاهل و هم به مرد متاهل تعلق می گیرد.
3. حق تاهل به ازدواج دائم تعلق می گیرد ( حق تاهل به ازدواج موقت تعلق نمی گیرد)
4. حق تاهل به یک همسر تعلق می گیرد ( حق تاهل به چند همسر تعلق نمی گیرد)
5. در صورتی که هر دو زن و مرد در یک کارگاه مشغول باشند، به هر دوی آن ها حق تاهل تعلق می گیرد.

برای دریافت حق تاهل، تفاوتی بین کارگر زن و مرد در نظر گرفته نشده است. لذا در صورت وجود شرایط قانونی (در صورت متاهل بودن) به هر دو زن و شوهر، حق تاهل تعلق می گیرد. در واقع، حق تاهل به خانم ها هم تعلق می گیرد. به عبارت دیگر، اگر کارمند زن، سرپرست خانوار نباشد ولی متاهل باشد نیز حق تاهل تعلق می گیرد.

برای پاسخ به این سوال که آیا حق تاهل جزء موارد مشمول بیمه و مالیات می باشد یا خیر، لازم است قانون مالیات و تامین اجتماعی را جداگانه بررسی کنیم. با توجه به تبصره ۱ ماده ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۳۹ قانون بیمه تامین اجتماعی مزایای نقدی مستمر غیر از مواردی که استثنا شده اند، مشمول کسر حق بیمه می باشد. لذا از آنجا که حق تاهل یکی از مزایای نقدی مستمر است، بنابراین می توان گفت حق تاهل مشمول بیمه می باشد.

حق تاهل تا قبل از سال ۱۴۰۳ به استناد ماده ۸۳ قانون مالیات های مستقیم مشمول مالیات نبود، ولی از ابتدای سال ۱۴۰۳ طبق بند ث تبصره ۱۵ قانون بودجه ۱۴۰۳، مشمول مالیات شد. همچنین طبق قانون بودجه ۱۴۰۴ نیز، حق تاهل در سال ۱۴۰۴ مشمول مالیات است.

از آنجاکه تا پایان سال ۱۴۰۲، حق تاهل مشمول مالیات نبود، کارگران می توانند درخواست استرداد مالیات اضافه پرداختی حقوق خود را مطابق بخشنامه نحوه استرداد اضافه پرداختی مالیات حقوق کارگران به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند.

شرح توضیح بالا در پاسخ مورخ ۱۴/ ۱۲/ ۱۴۰۳ معاون حقوقی و فنی مالیاتی سازمان امور مالیاتی مطابق تصویر زیر آمده است:

حق تاهل جز مزایای رفاهی و انگیزشی است. مزایای رفاهی و انگیزشی منجمله حق تاهل، جز مزد ثابت یا مزد مبنا یا همان حقوق ثابت قرار نمی گیرد.

مزایای رفاهی و انگیزشی (من جمله حق تاهل)‌ جز مزد ثابت و مزد مبنا محسوب نمی شوند. در محاسبه عیدی و سنوات، مزد ثابت یا مزد مبنا در نظر گرفته می شود. لذا حق تاهل همانند بن کارگری و حق مسکن، در محاسبه حق تاهل در نظر گرفته نمی شود.

از سال ۱۴۰۳، می بایست حق تاهل در فیش حقوقی کارگران در نظر گرفته شود. مبلغ حق تاهل برای سال ۱۴۰۴،‌ ماهانه ۵۰۰ هزار تومان می باشد. حق تاهل برای کارگرانی که کارکرد کمتری در ماه دارند،‌ به عنوان مثال ۱۵ روز در ماه کار می کنند،‌ به نسبت کارکرد تعلق می گیرد.

تفاوت های حق اولاد و حق تاهل در زیر آمده است:

1. مبلغ حق اولاد ماهیانه یک فرزند برای سال ۱۴۰۴ مبلغ ۱۰,۳۹۰,۹۶۸ ریال است، ولی مبلغ حق تاهل در سال ۱۴۰۴، ماهیانه ۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال است.
2. حق اولاد به ازای داشتن سابقه بیمه و فرزند تعلق می گیرد، ولی حق تاهل به ازای داشتن همسر تعلق می گیرد.
3. حق اولاد معاف از کسر حق بیمه است، در حالی که حق تاهل مشمول کسر حق بیمه است.

شباهت های حق تاهل و حق اولاد نیز در زیر آورده شده است:

1. حق تاهل مانند حق اولاد، هم به زن و هم به مرد شاغل تعلق می گیرد.
2. همانطور که مبلغ حق اولاد در یک ماه ثابت است و با تغییر ماه های ۲۹ روزه، ۳۰ روزه و ۳۱ روزه تغییر نمی کند، مبلغ حق تاهل نیز ثابت است و برای ماه های ۲۹ روزه، ۳۰ روزه و ۳۱ روزه تغییر نمی کند

حق تاهل در بخشنامه حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۴ برای کارگران متاهل اعم از زن و مرد یا زن بصورت ماهانه در نظر گرفته می شود.

در قانون کار به حق تاهل اشاره ای نشده است. اگرچه در ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی به حق عائله مندی یا حق اولاد اشاره شده است که حق عائله مندی (حق اولاد)‌ ارتباطی به حق تاهل ندارد.

لذا اگرچه حق تاهل در قانون کار نیامده است، از آنجا که مصوبه شورای عالی کار است،‌ کلیه کارفرمایان ملزم به پرداخت حق تاهل هستند.

حق تاهل مشمول حق بیمه تامین اجتماعی می باشد. لذا در ارسال لیست بیمه می بایست حق تاهل را جداگانه ثبت کنید. برای اضافه شدن جایگاه حق تاهل در لیست بیمه از طریق نرم افزار لیست دیسک بیمه، می بایست نرم افزار لیست بیمه را آپدیت کنید. سازمان تامین اجتماعی در دی ۱۴۰۳، ورژن 6 نرم افزار لیست دیسک را ارائه کرده است که برای دانلود و آپدیت نرم افزار لیست بیمه می توانید به آموزش بروزرسانی نرم افزار لیست دیسک بیمه ۱۴۰۳ بیدبرگ مراجعه کنید.

توجه داشته باشید که با توجه به تفکیک حق تاهل از دستمزد روزانه در لیست بیمه آنلاین، مبلغ حق تاهل را به صورت ماهانه در کادر مربوط به حق تاهل وارد کنید. برای کارکرد کمتر از یک ماه نیز، مبلغ حق تاهل را به نسبت روزهای کارکرد در یک ماه محاسبه و ثبت کنید. به عنوان مثال حق تاهل فروردین ۱۴۰۴ برای فردی که ۱۵ روز کار کرده است،‌ مبلغ ۲۵۰ هزار تومان باید ثبت شود.

برای اضافه کردن حق تاهل در نرم افزار ، به ماژول حقوق و دستمزد مراجعه کنید. سپس از بخش عملیات، گزینه عامل جدید را انتخاب کنید.

برای عنوان، حق تاهل را انتخاب کنید. طبقه را مزایا،‌ نوع: قراردادی ثابت، و گزینه عادی را برای عادی/فوق العاده انتخاب کنید.

برای حساب معین، ابتدا یک عنوان معین از بخش هزینه ها برای هزینه حق تاهل ایجاد کنید. بعد از ایجاد حساب معین، از ستون حق تاهل، گزینه حق تاهل را انتخاب کنید. سپس، گزینه فعال تیک خورده باشد. و بر روی ذخیره کلیک کنید.

سپس به بخش تنظیم عوامل مراجعه کنید. چون حق تاهل مشمول بیمه و مالیات می باشد، تیک مربوط به مشمول بیمه و مشمول مالیات را بزنید. سپس، تیک ستون حق تاهل را بزنید. در قسمت کارکرد روزانه عدد ۱ را ثبت کنید. در قسمت غیبت، منفی ۱ (۱-) را ثبت کنید. سپس در ستون مبنای محاسبه،‌ روزانه را انتخاب کنید. نوع مخرج برای حق تاهل را مانند حق اولاد، روزهای ماه انتخاب کنید. بر روی گزینه ذخیره کلیک کنید.

سپس در قسمت قراردادها، چه قراردادهای قدیمی پرسنل و چه قرارداد جدید، از قسمت حقوق و مزایای ثابت، حق تاهل را انتخاب کنید و مبلغ را برای سال ۱۴۰۴ به عدد 5 میلیون ریال ثبت کنید.