مزایای غیر نقدی: معافیت مالیاتی و بیمه

در اینجا با توضیح مزایای غیرنقدی در حقوق و دستمزد، به معافیت های مالیاتی وبیمه مزایای غیر نقدی پرداخته ایم. همچنین نحوه محاسبه مالیات مزایای غیر نقدی از قبیل: خودرو اختصاصی،‌ مسکن، بن کالا و سایر مزایای غیرنقدی و نحوه ثبت سند حسابداری آن را توضیح داده ایم.

مزایای غیرنقدی به کلیه پرداخت‌ها و تسهیلاتی گفته می‌شود که کارفرما به صورت غیر مستقیم و غیر پولی به پرسنل ارائه می‌دهد. این مزایا ممکن است شامل: کالا، خدمات یا تسهیلات رفاهی می باشد که در قالب وجه نقد پرداخت نمی‌شوند، اما ارزش مالی دارند.

تمام مزایایی که از طرف کارفرما به پرسنل پرداخت می شود و در قالب وجه نقد نمی باشد، به عنوان مزایای غیر نقدی در نظر گرفته می شود. این مزایا از نوع مزایای رفاهی و انگیزشی هستند و هر نوع کالا یا خدماتی را می تواند شامل شود. در زیر لیست مزایای غیر نقدی رایج را آورده ایم:

• بن خرید کالا یا کارت هدیه
• سرویس ایاب و ذهاب
• غذا
• لباس کار
• مسکن
• اتومبیل اختصاصی
• خدمات درمانی تکمیلی
• خدمات رفاهی
• هدایای مناسبتی

مزایای پرداختی به پرسنل علاوه بر اینکه از جنبه مستمر و غیر مستمر قابل تمایز هستند، جنبه نقدی و غیر نقدی نیز دارند. مزایای مستمر غیر نقدی عبارتند از:

• مسکن (با اثاثیه یا بدون اثاثیه)
• اتومبیل اختصاصی با راننده یا بدون راننده
• سایر مزایای غیر نقدی از قبیل بن کالا یا خواربار و … که به صورت مستمر از طرف تعاونی ها یا فروشگاه های طرف قرارداد در اختیار پرسنل قرار می گیرد.

مزایای غیر مستمر غیر نقدی بخش مهمی از بسته جبران خدمات کارکنان هستند. هرچند ظاهرا ممکن است عدم ثبت آنها در لیست بیمه و لیست مالیات حقوق غیر قابل شناسایی باشد، اما در صورت حسابرسی یا بازرسی بیمه تامین اجتماعی یا رسیدگی مالیاتی، عدم گزارش صحیح آنها می‌تواند جریمه در پی داشته باشد. مزایای غیر مستمر غیر نقدی عبارتند از:

• لباس
• هدایای مناسبتی مانند: هدیه روز کارگر، نوروز یا تولد
• بن خرید کالا یا بن تخفیف یا کوپن فروشگاه های طرف قرارداد
• سفر یا تور تشویقی و تور مسافرتی برای پرسنل
• اقلام غیر نقدی: مثل سبد کالا، بسته معیشتی یا محصولات شرکت
• خدمات رفاهی مانند: کارت باشگاه ورزشی یا خدمات پزشکی خاص

بر طبق ماده ۲ قانون بیمه تامین اجتماعی، مزد یا حقوق یا کارمزد، شامل هر گونه وجوه و مزایای نقدی یا غیرنقدی مستمر است که در مقابل کار به بیمه شده داده می شود. بنابراین با توجه به این ماده های قانونی می توان گفت، مزایای غیرنقدی مستمر که افراد در ازای کار کردن بدست می آورند، جزء موارد مشمول بیمه می باشند.

بنابراین در مورد مشمول بیمه بودن مزایای غیر نقدی، اینکه جزء کدامیک از مزایای مستمر و غیر مستمر باشند اهمیت دارد. با توجه به اینکه شرط مشمول بیمه بودن مزایای غیر نقدی مستمر بودن آن است، می توان گفت کالاها و هدایای مناسبتی که گاها و در مناسبت های مختلف به کارگران تعلق می گیرد، مشمول کسر حق بیمه نمی باشند. اگرچه می بایست زمان هدیه مناسبتی نیز در نظر گرفته شود، مثلا هدیه مناسبتی شب یلدا در آذر یا دی پرداخت می شود نه تیر ماه!

بر اساس ماده ۹۱ قانون مالیات های مستقیم، مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم (دو دوازدهم معافیت سالانه برای سال ۱۴۰۴ که برابر با ۴۸ میلیون تومان برای کل سال ۱۴۰۴ می باشد) معاف از پرداخت مالیات حقوق می باشد. اما مازاد آن مشمول مالیات با نرخ ۱۰٪ مقطوع می باشد. یعنی تنها دو دوازدهم مزایای غیر نقدی معاف از مالیات است.

محاسبه مالیات حقوق مزایای غیرنقدی به صورت سیستمی توسط سامانه مالیات حقوق محاسبه می شود. اگرچه در زیر نحوه محاسبه مالیات حقوق مزایای غیرنقدی را توضیح داده ایم:

برای محاسبه مالیات مزایای غیر نقدی لازم است ابتدا بر اساس ماده ۹۱ قانون مالیات های مستقیم معافیت مزایای غیر نقدی را پیدا کنیم. سپس این معافیت را از ارزش این مزایا به عنوان درآمد مشمول مالیات کسر می کنیم. باقیمانده به درآمد مشمول مالیات حقوق اضافه می شود.

بر اساس تبصره ماده ۸۳ قانون مالیات های مستقیم اگر حقوق‌ بگیر از کارفرمای خود مزایای غیرنقدی دریافت کند، ارزش این مزایا به عنوان درآمد مشمول مالیات به صورت زیر محاسبه می‌شود:

• مسکن با اثاثیه: معادل 25 درصد حقوق و مزایای مستمری نقدی (به استثنای مزایای معاف موضوع ماده 91 قانون مالیات های مستقیم).
• مسکن بدون اثاثیه: معادل 20 درصد حقوق و مزایای مستمری نقدی (به استثنای مزایای معاف موضوع ماده 91 قانون مالیات های مستقیم).
• اتومبیل اختصاصی با راننده: معادل 10 درصد حقوق و مزایای مستمری نقدی (به استثنای مزایای معاف موضوع ماده 91 قانون مالیات های مستقیم).
• اتومبیل اختصاصی بدون راننده: معادل 5 درصد حقوق و مزایای مستمری نقدی (به استثنای مزایای معاف موضوع ماده 91 قانون مالیات های مستقیم).
• سایر مزایای غیر نقدی معادل قیمت تمام شده برای پرداخت‌کننده حقوق

در لیست مالیات حقوق، مزایای غیرنقدی در ردیف «۲۹ مبلغ قیمت تمام شده مزایای غیرمستمر غیرنقدی ماه جاری» ثبت می شوند.

برای درج مزایای غیر نقدی در لیست بیمه ابتدا باید تشخیص دهیم این مزایا مشمول کسر حق بیمه هستند یا خیر. نحوه اینکه مزایای غیرنقدی مشمول بیمه هستند یا خیر، در قسمت «مزایای غیر نقدی مشمول و معاف از بیمه» همین صفحه از سایت بیدبرگ گفته شده است.

در صورتی که جزء مزایای مشمول کسر حق بیمه باشند،‌می بایست مبلغ تمام شده این مزایا را در قسمت مزایای ماهانه مشمول وارد کنید.

با توجه به اینکه که هزینه ها و دارایی در زمان پرداخت پول از حساب بانکی می بایست ثبت شوند، سند حسابداری مزایای غیرنقدی به صورت زیر می باشد:

در صورتی که مزایا به صورت مسکن یا خودرو بود، از کدینگ «دارایی های ثابت - مسکن» یا «دارایی های ثابت - وسائط نقلیه» استفاده کنید.

سپس در هنگام ثبت سند حسابداری حقوق و دستمزد، «هزینه های پرسنلی - مزایای غیرنقدی» و «بدهی مزایای غیرنقدی کارکنان» به شرح زیر اضافه می شود: