شب کاری: محاسبه آنلاین حقوق شیفت شب ۱۴۰۳

در این مقاله علاوه بر محاسبه آنلاین شب کاری ۱۴۰۳،‌ فرمول و نحوه محاسبه شب کاری بر اساس قانون کار را توضیح داده ایم. همچنین به بررسی شرایط شیفت شب دائم و اضافه کاری و استراحت در حین شب کاری پرداخته ایم.

شب کاری به معنای کار کردن در ساعات شبانه تعریف می‌شود و در بسیاری از مشاغل یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. برخی صنایع و خدمات نیازمند حضور نیروی کار در کلیه ساعات شبانه روز هستند. بنابراین تمام این مشاغل به کارمندان و کارگرانی نیاز دارند که در طول شب نیز مشغول به‌کار باشند. به این موضوع تحت عنوان شب کاری در قانون کار اشاره شده و قوانین مختلفی برای آن به تصویب رسیده است. بر این اساس، فعالیت نیروهای کار از ساعت ۲۲ شب الی ۶ صبح، شب کاری نامیده می‌شود. کارفرما ها مکلف هستند به کار در شیفت شب حقوق اضافه پرداخت کنند. در ادامه این مقاله بیدبرگ به نحوه محاسبه و مبلغ حقوق شب کاری خواهیم پرداخت.

طبق ماده ۵۳ قانون کار به ساعات کاری که بین ساعت ۲۲ تا ساعت ۶ صبح روز بعد واقع شود، ساعات شب کاری گفته می شود. همچنین کار مختلط نیز کارهائی است که بخشی از ساعات انجام آن در روز و قسمتی از آن در شب واقع می شود. بنابراین حداکثر مدت زمان شب کاری در یک شبانه روز، ۸ ساعت می باشد.

قانون کار علاوه بر تعریف ساعات شب کاری، مزایایی نیز برای کار در شب در نظر گرفته است. با توجه به این ماده قانونی، به ازای هر ساعت کار در بازه زمانی مذکور، فوق العاده شب کاری تعلق می گیرد. در واقع برای این‌که یک کارگر از مزایای شب کاری برخوردار شود، الزامی نیست که تمام ساعت کاری در این بازه زمانی باشد. در صورتی که بخشی از ساعات انجام کار در روز و قسمتی از آن در شب واقع شود به آن کار مختلط گفته می شود. در کارهای مختلط به هر میزان ساعتی که کارگر در بازه زمانی مذکور مشغول به فعالیت باشد، مشمول دریافت فوق العاده شب کاری می­‌شود.

در ماده 58 قانون کار آمده است که برای هر ساعت کار در شب ۳۵ درصد اضافه بر مزد ساعات کار عادی تعلق می گیرد. البته برای تعلق گرفتن این فوق العاده شروطی را در نظر گرفته است:

1. پرداخت فوق العاده شب کاری فقط مربوط به انجام کار در ساعات ۲۲ الی ۶ صبح می باشد.
2. فوق العاده شب کاری فقط به کارگران غیر نوبتی پرداخت می شود.

منظور از غیر نوبتی، این است که ساعت کاری کارگران در طول ماه نباید گردش داشته باشد. زیرا قانون کار برای کار نوبتی مزایای جداگانه ای در نظر گرفته است که به آن فوق العاده نوبت کاری گفته می شود و حق شب کاری نیز در آن لحاظ شده است. به عنوان مثال در محاسبه حقوق نگهبان که به صورت گردشی ۱۰ روز شب کار می کند، ۱۰ روز صبح و ۱۰ روز عصر، ۱۵ درصد فوق العاده نوبت کاری تعلق می گیرد. بنابراین دیگر به این فرد شب کاری تعلق نخواهد گرفت. اما در صورتی که ساعات کار در طول ماه گردش نداشته باشد و در برخی روزها یا تمام روزهای کاری، ساعات کار با شب (۲۲ الی ۶ صبح) تداخل داشته باشد، می بایست به ازای هر ساعت کار در این بازه زمانی ۳۵ درصد علاوه بر مزد ساعت کاری عادی پرداخت گردد.

با توجه به ماده ۵۸ قانون کار، در محاسبه شب کاری باید به چند نکته مهم توجه داشته باشید:

1. نرخ فوق العاده شب کاری 35 درصد می باشد.
2. مبنای محاسبه شب کاری ساعتی است.
3. فقط به کار در بازه زمانی ۲۲ الی ۶ صبح شب کاری تعلق می گیرد.

بر این اساس محاسبه شب کاری به این ترتیب انجام می شود:

1. محاسبه مجموع ساعات کار در طول شب (از ساعت ۲۲ الی ۶ صبح) در طول یک ماه
2. محاسبه مزد هر ساعت کار عادی از تقسیم مزد روزانه بر ۷.۳۳
3. محاسبه مبلغ فوق العاده هر ساعت شب کاری بر اساس مزد ساعات کار عادی
4. محاسبه مبلغ ماهانه فوق العاده شب کاری

بنابراین فرمول محاسبه شب کاری به این صورت می باشد:

همانطور که مطرح شد مبنای محاسبه شب کاری مزد ساعات کار عادی می باشد. علاوه بر مزد پایه، پایه سنوات و مزایای به تبع شغل مانند: حق سرپرستی، حق سختی کار، فوق العاده شغل، حق جذب و سایر مزایای به تبع شغل در محاسبه شب کاری در نظر گرفته می شوند.

بر اساس حقوق اداره کار حداقل مزد روزانه در سال ۱۴۰۳ برابر با 2,388,728 ریال می باشد. با تقسیم این عدد بر ۷.۳۳، مزد یک ساعت کار عادی کارگر در سال ۱۴۰۳ برابر ۳۲۵,۸۳۴ ریال می شود. همانطور که مطرح شد نرخ فوق العاده شب کاری ۳۵ درصد می باشد. بنابراین مزد هر ساعت شب کاری در سال ۱۴۰۳ برای کارگرانی که حداقل حقوق اداره کار را دریافت می کنند، معادل ۴۳۹,۹۴۳ ریال می باشد.

کارگرانی که به صورت دائم در شیفت شب کار می‌کنند و شیفت‌های کاری آن‌ها گردش ندارد، به عنوان کارگران شیفت شب دائم شناخته می‌شوند. در محاسبه شب کاری کارگران شیفت شب نیز تعداد ساعات کاری که در بازه زمانی ۱۰ شب تا ۶ صبح مشغول به کار هستند اهمیت دارد. البته این کارگران بیشتر ساعات کاریشان در این بازه زمانی می باشد. به عنوان مثال کارگرانی که شیفت ثابت ۸ ساعته در شب دارند، اگر ساعت کاری آنها از ۱۰ شب تا ۶ صبح باشد، مشمول دریافت فوق العاده شب کاری به میزان ۳۵ درصد دستمزد ماهانه خود هستند.

ماده ۶۱ قانون کار به صراحت عنوان کرده است که کارفرما حق ارجاع کار اضافی به کارگران شب کار را ندارد. بنابراین در کارهای شیفت شب دائم، کارفرما مجاز به ارجاع اضافه کاری به کارگر نیست.

در صورتی که کارگر روز کار باشد و یا شیفت کاری مختلط باشد (فقط بخشی از ساعات کار در شب باشد)، کارفرما می تواند با موافقت کارگر اضافه کاری در ساعات شب را به وی محول کند. در اینصورت به ازای هر ساعت کار اضافه علاوه بر ۳۵ درصد فوق العاده شب کاری، ۴۰ درصد نیز فوق العاده اضافه کاری تعلق می گیرد.

قانون کار ایران، تنها نوجوانان را از شب‌ کاری مستثنی کرده است. مطابق ماده 83 قانون کار، کار شبانه برای افراد زیر 18 سال ممنوع است. این اقدام برای حمایت از سلامت جسمی و رشد طبیعی نوجوانان صورت گرفته است.

قانون کار در مورد ممنوعیت کار شبانه برای زنان سکوت کرده است. برخی از ماده 75 قانون کار ممنوعیت شب کاری برای زنان را استدلال می کنند. در حالی که طبق این ماده قانونی، انجام کارهای سخت و زیان‌آور برای زنان ممنوع شده است و صحبتی از شب کاری نشده است. هر چند برخی از مشاغل شیفت شب شرایط سخت و زیان آور بودن را دارند، اما به طور کلی می توان گفت که قانون کار، شب کاری را برای زنان ممنوع نکرده است.

در شغل شیفت شب کارگران باید مانند شیفت روز به فعالیت بپردازند و این عقیده که مطابق قانون، استراحت در شیفت شب حق کارگر است، درست نمی باشد. مگر آن که با کارفرما به توافق رسیده باشند. در غیر این صورت استراحت و تعطیلات و مرخصی استحقاقی این دسته از کارگران مانند کارگران شیفت روز محاسبه می شود.